Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides, perşembe sabahı Brüksel’deki Avrupa Konseyi’ne varışı sırasında, Avrupa Halk Partisi’nin hazırlık toplantısı çerçevesinde Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile yaptığı görüşmeye temas ederek, Kıbrıs sorunu ile ilgili olarak Avrupa Birliği’nden beklediği açıklamalara değindi.
Bu açıklamaların “(Kıbrıs meselesine yönelik) artan ilginin altını çizeceğini” belirten Cumhurbaşkanı, spesifik detaylara girmeden, bu açıklamaların Avrupa Komisyonu’nun yeni üyelerinin Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanmasından sonra geleceğini öngördü. Bu sürecin kasım ayı sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Christodoulides ayrıca New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Kıbrıs Türk Toplumu lideri Ersin Tatar ile salı akşamı gerçekleştirdiği gayriresmî yemeğe değindi ve bu konuda Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis’i bilgilendireceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı, 27 üyenin gündemindeki ana konunun göç olacağını tahmin etti ve İtalya’nın inisiyatifiyle üye ülkelerin katıldığı ve Suriye konusunun da ele alındığı hazırlık toplantısına katıldığını ifade etti.
Kıbrıs meselesi ve üçlü görüşme
Cumhurbaşkanı Christodoulides, New York’taki Kıbrıs sorunuyla ilgili gerçekleştirdiği gayriresmî toplantı hakkında Scholz ve Mitsotakis’i bilgilendireceğini kaydederek bu toplantının “müzakerelerin yeniden başlaması olasılığını canlı tuttuğunu” ifade etti.
“Genel Sekreter’in taahhüdünden ve ısrarından memnunum, biz de bu çabayı güçlendirmek için buradayız, Avrupa Birliği de kritik bir rol oynayabilir” diyen Cumhurbaşkanı, çabadaki bir sonraki adımların BM Genel Sekreteri’nin “genişletilmiş bir gayriresmî toplantı çağrısı yaparak müzakerelerin yeniden başlaması için olasılıkları somut olarak araştırması” olduğunu ifade etti.
Cumhurbaşkanı Christodoulides Lefkoşa’da Kıbrıs Türk Toplumu lideri Ersin Tatar ile “bazı ek geçiş noktalarının açılış olasılığını araştırmak için” yapacağı görüşmeyi içerdiğini belirterek “Güven Artırıcı Önlemler konusunda bizim tarafımızdan birçok öneri var, bunları Genel Sekretere sundum. Maalesef beklediğimiz yanıtı alamadık” diye ekledi.
Avrupa Komisyonu temsilcisinin dün yaptığı açıklamalara atıfta bulunan Cumhurbaşkanı, Kıbrıs sorununun bir Avrupa sorunu olduğunu ve AB’nin “rol oynaması gerektiğini” vurguladı.
Avrupa Halk Partisi toplantısı öncesinde Komisyon Başkanı von der Leyen ile yaptığı görüşmeye değinen Cumhurbaşkanı, “Yakında Avrupa Birliği’nden somut bazı açıklamalar beklemeliyiz, bu da mevcut artan ilgiyi gösterecektir çünkü gerçekten var” dedi.
Bu açıklamaları ne zaman beklediği sorulduğunda, Cumhurbaşkanı “2024 içinde”, “Avrupa Parlamentosu’nda Komisyon üyelerinin sunumlarının ardından” yanıtını verdi.
Cumhurbaşkanı, “Sonrasında, Avrupa Birliği’nin öncü rolünü gösteren somut açıklamaların yapılmasını umuyorum” diye ekledi.
Göç
Zirvenin gündemine değinen Cumhurbaşkanı Christodoulides, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy ile temasların “hem maddî hem de sembolik nedenlerle önemli” olduğuna dikkat çekerek, ana konunun göç yönetimi olacağını tahmin etti.
Cumhurbaşkanı, “Avrupa Birliği’nin artık bu konuya gereken ciddiyetle yaklaşıyor gibi görünmesinden” memnuniyet duyduğunu ifade etti ve von der Leyen’in 27 lidere gönderdiği ve “Avrupa Birliği tarafından atılması gereken adımları listelediği” mektubuna atıfta bulundu ve nihayet Suriye konusunun da göçle ilgili tartışmalar çerçevesine dâhil edilmesinin olumlu olduğunu belirtti.
“Bu çabaya ilk başladığımda, Suriye konusuna dokunmanın gerekliliğinde ısrar eden sadece iki veya üç üye devlet vardı. Şimdi birçok üye devlet yaklaşımımızı kabul ediyor” diyen Cumhurbaşkanı Christodoulides, Suriye’nin bir bölümünün güvenli kabul edilerek sığınmacı ve mültecilerin geri dönüşü için statüsünün değiştirilmesi konusunda Kıbrıs ve diğer ülkelerin duruşuna değindi ve “Bu konuda İtalya Başbakanı tarafından organize edilen bir hazırlık toplantısı olacak” diye ekledi.
Kısa bir süre sonra, Hükûmet Sözcüsü Konstantinos Letymbiotis, “X” platformunda yaptığı paylaşımda toplantıya İtalya, Hollanda, Danimarka, Yunanistan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Malta ve Macaristan başbakanlarının, Avusturya Şansölyesi ve Başkan von der Leyen’in katıldığını açıklamıştı.
Yetkili, toplantının amacının “göçün dış boyutu konusunda ortak bir duruşu koordine etmek ve teşvik etmek, özellikle geçiş ve menşe ülkelerle ortaklıkları güçlendirmek, düşünülebilecek yenilikçi çözümleri araştırmak ve Lübnan’daki gelişen krizin ışığında BM Mülteciler Yüksek Komiserliği ile iş birliği içinde Suriyelilerin onurlu ve gönüllü dönüşleri için koşullar yaratmak” olduğunu belirtti.
Orta Doğu ve Lübnan
Orta Doğu’daki duruma ilişkin olarak Cumhurbaşkanı Christodoulides, gelişmelerin çok endişe verici olduğunu söyledi ve bölgede “tüm komşu devletlerle mükemmel ilişkilere sahip” AB üyesi olarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin “yetkinliklerimiz çerçevesinde” bu çok zor durumun üstesinden gelmek için “ellerinden gelen her şeyi” yaptığını belirtti.
Ayrıca Kıbrıs’ın “Lübnan makamlarının talebi üzerine Lübnan’a tıbbi yardım gönderdiğini” ve Lübnan ordusu ile sürekli temas hâlinde olduğunu ifade etti, “ülkenin bütün siyasî yelpazesi tarafından takdir edilen, olumlu yaklaşılan bir kurum” olarak Lübnan ordusuna atıfta bulundu.
AB’nin Lübnan ordusunu desteklemesi gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı, “Bu çok zor koşullarda belirleyici bir rol oynayabilecek kurumdur” dedi.
Rekabet gücü ve Akdeniz
Cumhurbaşkanı, perşembe günkü zirvede rekabet gücü konularında, “ABD ve Çin’e karşı büyük zayıflığımız” konusunda istişarede bulunulacağını kaydederek “Sorunlarımız var, zorluklarımız var, somut çözümlere ihtiyacımız var. Dijital dönüşüm yoluyla Avrupa Birliği’nin verimliliğini artırmalıyız” mesajını vererek 27 üyenin AB’nin bu çabaya nasıl maddî olarak destek olabileceği konusuna değinmesini beklediğini ekledi.
Geçen hafta Kıbrıs’ta Avrupa Birliği’nin dokuz Akdeniz üyesinin (MED9) toplantısı çerçevesinde tüm bu konuların da tartışıldığını vurgulayan Cumhurbaşkanı, Ürdün Kralı’nın da toplantıya katıldığını hatırlattı.
“Çok verimli bir istişareydi” diye ekleyen Cumhurbaşkanı, MED9 ülkelerinin bugün ortak bir yaklaşım sergilemesi beklediğini, çünkü Akdeniz’deki gelişmelerin tüm AB’yi etkilediğini ekledi. (KHA)
