Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Yedi Yargıçlı Dairesi, Lefkoşa’daki tampon bölgede bulunan ve Birleşmiş Milletler barış gücü tarafından kullanılan bir evin kira bedelinin ödenmemesinin, ev sahibinin mülkiyet haklarını ihlâl ettiğine karar verdi. AİHM, Kıbrıs’ın başvurucuya 10.000 avro maddi ve manevi tazminat ile 12.000 avro yargılama gideri ödemesine hükmetti.
“İoannidou- Kıbrıs” (başvuru no. 32879/18) davası, 1970’te Kıbrıs’tan ayrılıp Birleşik Krallık’a yerleşen ve Birleşik Krallık vatandaşı olan başvurucunun, Lefkoşa’daki evinin 1974’ten sonra tampon bölgede kalması ve barış gücü tarafından kira ödenmeden kullanılması şikâyetine dayanıyor. 2001 yılında Kıbrıs hükûmeti, tampon bölgeye girişi denetleyen BM barış gücünün, başvurucunun evini kullanmasına izin verdi. Barış gücü, evi Eylül 2001’den itibaren kullanmaya başladı.
AİHM’nin açıklamasına göre, Daire, başvurucunun evinin bulunduğu tampon bölgeye kamu erişiminin kısıtlanmasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ek 1 No’lu Protokolü’nün (mülkiyetin korunması) 1. maddesini ihlâl etmediğine oy birliğiyle karar verdi.
Mahkeme, Kıbrıs’ın tampon bölgenin belirli kısımları üzerinde etkin bir kontrolünün olmadığını ve mülkün bu erişilemez alanda bulunduğunu belirtti. Bununla birlikte, Kıbrıs’ın, uluslararası hukuktan doğan yükümlülükleri gereği, özellikle barış gücü ile iş birliği yaparak, ev sahibinin mülküne erişimi konusunda elinden gelen tüm önlemleri aldığını kabul etti.
Ancak Mahkeme, Kıbrıs’ın, barış gücü tarafından kullanılan ev için ev sahibine kira ödemeyi reddetmesinin, Sözleşme’nin Ek 1 No’lu Protokolü’nün 1. maddesini ihlâl ettiğine oy birliğiyle karar verdi.
Mahkeme, ulusal mahkemelerin, başvurucunun talebini, güvenlik kısıtlamaları nedeniyle evine erişiminin engellenmesi konusuyla sınırlı tuttuğunu, evinin kullanımına nasıl “rıza” gösterdiğini, bu kullanım için hangi koşulları belirlediğini veya ödenecek kira konusunu değerlendirmediğini vurguladı.
Sonuç olarak, AİHM, Kıbrıs’ın başvurucuya 10.000 avro maddî ve manevî tazminat ile 12.000 avro yargılama gideri ödemesine hükmetti.
Kararın, Sözleşme’nin 43 ve 44. maddeleri uyarınca henüz kesinleşmediği belirtildi. Taraflardan herhangi biri, üç ay içinde davanın AİHM Büyük Dairesi’ne sevk edilmesini talep edebilir.
Karar kesinleştiğinde, uygulanmasının denetlenmesi için Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne iletilecek. (KHA)
